Opłatek wigilijny to nieodłączny element polskiej tradycji Świąt Bożego Narodzenia. Co ciekawe, nie występuje ona powszechnie w Kościele katolickim - znany jest w Polsce, ale też na Litwie, Czechach czy we Włoszech. Tradycja przełamywania się opłatkiem przy wigilijnym stole ma wielowiekową historię i wywodzi się z pierwszych wieków chrześcijaństwa, kiedy członkowie wspólnoty dzielili się nim na znak komunii duchowej.
Opłatek świąteczny to nic innego jak wypiek powstały na bazie mąki i wody, bez dodatku drożdży czy soli. Przyjmuje on postać bardzo cieniutkiego płatka chlebowego, który łatwo można połamać i spożyć. Co ciekawe, w Polsce, zwłaszcza na wsiach, wciąż funkcjonuje zwyczaj dzielenia się opłatkiem ze zwierzętami gospodarskimi. Dla nich przeznaczony jest specjalnie barwiony, kolorowy opłatek.
Opłatek na stole wigilijnym musi znaleźć się obowiązkowo. Wiele osób zastanawia się jak go odpowiednio podać. Biorąc pod uwagę jego symboliczne znaczenie oraz to, że jest ważny dla całej tradycji bożonarodzeniowej, powinniśmy zadbać o odpowiednią oprawę. Opłatek pozbawiony opakowania i dodatkowych elementów zabezpieczających możemy ułożyć na wyścielonym czystą serwetką talerzyku. Praktykowane jest także tworzenie specjalnych dekoracji, gdzie na sianku obok figurki nowonarodzonego Jezusa układa się opłatki, po które każdy z uczestników wieczerzy może samodzielnie sięgnąć.
Tradycja wypiekania i dystrybucji opłatków jest bardzo długa. Od początku zajmowały się tym zgromadzenia zakonne i klasztory. Obecnie to właśnie tam z użyciem specjalnych form wypiekane są opłatki, które trafiają na wigilijne stoły w całym kraju.
W większości parafii od lat funkcjonuje system, w którym to organiści, członkowie kółek parafialnych czy rady parafialnej dostarczają do domów gotowe pakiety opłatków, przyjmując jednocześnie ofiarę na kościół. Zdarza się jednak, że mogą oni nie zastać domowników. Co w takim przypadku? Gdzie kupić opłatek wigilijny? Opłatek można nabyć oczywiście w kancelarii kościoła parafialnego, ale też w sklepach z dewocjonaliami i innymi przedmiotami kultu religijnego.
Opłatki wigilijne są symbolem przebaczenia i pojednania. W Święta Bożego Narodzenia nie powinno ich zabraknąć w żadnym domu. Cena opłatków nie jest jednoznacznie ustalona - zazwyczaj wierni przyjmujący opłatek od roznoszących go osób składają dowolną ofiarę, która później trafia do parafii. W sklepach z dewocjonaliami opłatki zazwyczaj wyłożone są w widocznym miejscu, a przy nich stoi puszka na ofiary. Opłatek można także zamówić za pośrednictwem Internetu, a tu cena waha się od 2 złotych w górę, w zależności od ilości opłatków.
Najprostszy sposób na to skąd wziąć opłatek wigilijny to poczekać, aż dotrą z nim do naszego domu przedstawiciele parafii. Jeśli nie ma takiego zwyczaju lub nie możemy być w domu w tym czasie, wówczas sami musimy zatroszczyć się o zdobycie opłatka wigilijnego. Można to zrobić na kilka sposobów. Przede wszystkim można udać się do kancelarii wybranego kościoła i tam go pobrać. Można także udać się do sklepu z dewocjonaliami w celu zakupu lub zamówić opłatek w sieci.