Kutia wigilijna należy do repertuaru tradycyjnej kuchni polskiej (Kresy), ukraińskiej, białoruskiej i rosyjskiej. Jednak informacje na jej temat pojawiały się już od czasów starożytnych. Jak zrobić kutię krok po kroku i co reprezentują poszczególne produkty: mak, ziarna zboża oraz pszenica?
Kutia wigilijna i jej symbolika. Co to za potrawa?
Jak zwraca uwagę historyczka Ewa Olkuśnik na portalu Historiaposzukaj.pl, w starożytności mak symbolizował Morfeusza - mitologicznego greckiego boga marzeń sennych. Czerwone kwiaty maku i kłosy zbóż były atrybutami greckiej bogini ziemi i plonów - Demeter. Mak pojawia się też przy brzegach rzeki Lete - symbolicznej granicy pomiędzy życiem i śmiercią.
W tradycjach słowiańskich mak serwowano najczęściej na stypach, ze względu na jego rzekomo magiczną moc, która miała pomagać w przejściu ze świata żywych do świata umarłych. Mak stanowił też naturalną ochronę przed zarazą, dlatego obsiewano nim brzegi pola. Na Litwie mak był symbolem płodności i dobrobytu, dlatego mieszanką maku i ziaren zbóż obsypywano każdą pannę młodą.
Kutia, czyli potrawa z makiem, miodem i ziarnami, często pojawiała się na stołach Słowian w okresie przesilenia zimowego 22 grudnia. Taki wspólny posiłek oznaczał zgodę między domownikami. I być może dlatego z czasem kutię zaczęto serwować również podczas chrześcijańskiej Wigilii.
Jak zrobić kutię? Przepis na słowiańską potrawę wigilijną
Co przygotować oprócz maku i ziaren, aby zrobić wyśmienitą tradycyjną kutię? Oto potrzebne składniki:
- 1 szklanka maku,
- 1 szklanka pszenicy bez łusek,
- 1 szklanka rodzynek,
- 1/2 szklanki płynnego miodu,
- 1 szklanka drobno posiekanych orzechów,
- Śmietanka 30%.
Kutia wigilijna - przepis krok po kroku
Przygotowanie kutii warto zaplanować z wyprzedzeniem, najlepiej dwa dni przed Wigilią.
Pierwszy dzień: Na początek, czyli w pierwszy dzień, skupmy się na maku i pszenicy. Pszenicę należy wypłukać, a następnie zalać wrzątkiem i odstawić na noc. Mak również płuczemy, przekładamy do kolejnej miski i tak jak pszenicę zalewamy wrzątkiem, a potem zostawiamy do namoczenia na całą noc.
Drugi dzień: Odcedzamy pszenicę i ponownie zalewamy ją wodą, ale tym razem zimną, a następnie i gotujemy ją aż do momentu, gdy stanie się miękka. Na tym etapie trzeba uzbroić się w cierpliwość, cały proces może potrwać nawet kilka godzin.
Tę samą czynność powtarzamy z makiem. Należy go odcedzić i gotować aż zmięknie. Mak można gotować w wodzie lub w mleku. Kiedy jest gotowy, dwukrotnie mielimy go przez maszynkę.
W dzień mieszania składników na kutię: rodzynki namaczamy w wodzie (wystarczy mała ilość) przez 3 godziny. Po upływie tego czasu kroimy je na mniejsze kawałki i przekładamy do miski.
Do miski z rodzynkami przekładamy także zmielony mak, pszenicę po odcedzeniu wody, drobno posiekane orzechy, 1/4 szklanki śmietanki oraz miód. Całość dokładnie mieszamy i odstawiamy tak przygotowaną kutię do lodówki na kilka godzin. Po tym czasie potrawę można uznać za gotową.
