Zakalec to niedopieczone, niewyrośnięte ciasto (całe lub tylko z jednej strony), które jest mokre od spodu lub w środku, a do tego zapadnięte. Jego konsystencja jest gumowata, wyglądem przypomina glinę i nietrudno odróżnić go od wypieczonego ciasta, bowiem zakalec ma dużo ciemniejszy kolor. Pomimo że jest to po prostu ciasto niedopieczone, ma ono swoich zwolenników, którzy chętnie je zjedzą, jednak dla większości kucharzy i kucharek jest to cukiernicza katastrofa.
Nie ma jednoznacznej odpowiedzi, dlaczego tak się dzieje. Zakalec może powstać w skutek kilku niedopatrzeń, o których nawet możemy nie mieć pojęcia. Czasem jesteśmy tak przejęci całym procesem przygotowania ciasta, że nieświadomie popełniamy te błędy. Możemy się jednak przed tym uchronić, gdy będziemy stosować się do kilku zasad.
#1 Używasz składników o różnej temperaturze
Mowa tu oczywiście o składnikach mokrych, takich jak masło, jajka, mleko, śmietana lub owoce. Zanim zabierzemy się za przygotowywania ciasta, warto wyciągnąć te rzeczy z lodówki około dwie godziny wcześniej, aby wszystkie miały jednakową temperaturę. Dzięki temu będą się one piec równomiernie i jednakowo. Aby zakalec nie powstał, przed dodaniem należy także ostudzić składniki, które wymagały rozpuszczenia.
#2 Nie trzymasz się przepisu
Sposób przygotowania, kolejność składników, proporcje, wszystko to ma bardzo duże znaczenie, dlatego uważne czytanie przepisu i stosowanie się do niego jest kluczowe. Nawet jedna nasza zmiana może wpłynąć na to jak będzie wyglądać ciasto po upieczeniu.
#3 Zapominasz używać sitka
Mąka, kakao, proszek do pieczenia, soda, cukier puder powinniśmy przesiać przez drobne sitko. W ten sposób nie tylko pozbędziemy się grudek i możliwych nieczystości, a także napowietrzymy je, przez co ciasto będzie bardziej puszyste.
#4 Owoce - przyczyna zakalca
Nieodpowiednio przygotowane owoce, również mogą być źródłem niedopieczenia. Przed ich użyciem należy je umyć i dokładnie osuszyć z nadmiaru wody. Dodatkowym zabezpieczeniem, które pomoże wchłonąć nadmiar soku, jest obtoczenie owoców w niewielkiej ilości mąki lub bułki tartej.
#5 Zła temperatura pieczenia
Masę zawsze wkładamy do wcześniej nagrzanego piekarniki i pieczemy w temperaturze podanej w przepisie. Pamiętajmy, aby w trakcie pieczenia nie otwierać drzwiczek, ponieważ nagła zmiana temperatur może spowodować, że zrobi nam się zakalec. Gdy chcemy sprawdzić, czy ciasto jest już gotowe, należy to zrobić po wyznaczonym czasie, wbijając patyczek lub wykałaczkę w sam środek wypieku. Jeśli jest on suchy, oznacza, że ciasto jest gotowe do wyjęcia, jeśli mokry z kawałkami masy jest to dla nas znak, że potrzebuje jeszcze kilku minut na dopieczenie.
#6 Chaotyczne mieszanie
Z masą trzeba się bardzo delikatnie obchodzić. Długie i chaotyczne mieszanie na pewno nie pomoże. Masę powinno się miksować tylko do połączenia składników, robiąc to w jednym kierunku. Gdy zrobimy to inaczej, ciasto się napowietrzy, podczas pieczenia urośnie, ale też szybko opadnie, przez co zrobi się zakalec.
Niewypieczone ciasto nie oznacza od razu tego, że mamy je wyrzucić. Jeśli część, która jest zakalcem, znajduje się tylko po jednej stronie lub na spodzie wypieku możemy ją wykroić, a resztę ciasta podać. Można również z niego zrobić bajaderki, czyli małe kulki obtoczone w wiórkach kokosowych lub orzechach. Dobrym rozwiązaniem jest również wykorzystanie dobrej części ciasta jako spód do innego deseru np. tiramisu.