Badanie ujawniło, dlaczego czujemy się niezdrowi

Czy Polacy chcą znacząco wpłynąć na poprawę swojego zdrowia w 2023 roku? Odpowiednia ilość snu, regularne uprawianie sportu, dbanie o zdrowie psychiczne, zbilansowana dieta i regularne badania - co uważamy za najlepsze, proste w przygotowaniu, przyjemne a przede wszystkim ogólnodostępne? Znamy wyniki tegorocznego badania "Zdrowie na talerzu - SuperMenu by Anna Lewandowska" (1). Wiodący dostawca cateringu dietetycznego w Polsce w związku z trzecimi urodzinami marki wziął pod lupę stan zdrowia, styl życia i wybory dietetyczne Polaków.

Zgodnie z wynikami badania, aż 96 proc. Polaków deklaruje chęć wprowadzenia zmian na rzecz poprawy swojego zdrowia. Różnice w samoocenie stanu zdrowia są widoczne w porównaniu do sytuacji sprzed dwóch lat (2). Obecnie, więcej osób określa swój stan zdrowia jako dobry, ale jednocześnie więcej osób ocenia go źle. W 2021 roku tylko 54 proc. ankietowanych oceniło swoje zdrowie jako bardzo dobre lub dobre. Natomiast w bieżącym roku odsetek ten wzrósł do 63%, co stanowi imponujący wzrost o 9 punktów procentowych. Wzrost świadomości zdrowotnej w społeczeństwie może być związany z rosnącą edukacją i większą dostępnością informacji na temat zdrowego stylu życia. W 2023 roku 9 proc. badanych deklaruje, że ich zdrowie jest na złym bądź bardzo złym poziomie, co stanowi wzrost o dwa punkty procentowe w porównaniu do 2021 roku.

Pragniemy zmian

Wyniki badania wskazują, że Polki i Polacy są świadomi konieczności wprowadzenia prozdrowotnych zmian w swoim dotychczasowym stylu życia. Duża część ankietowanych, aż 52 proc., wyraziła chęć unikania stresu, który negatywnie wpływa zarówno na zdrowie psychiczne, jak i fizyczne. Na drugim miejscu deklarowanych zmian znalazła się potrzeba zwiększenia aktywności fizycznej.

"W zdrowym ciele zdrowy duch" - znana od pokoleń sentencja łacińska jeszcze mocniej przybiera na znaczeniu. Aż 40 proc. osób biorących udział w badaniu przyznało, że jakościowy relaks i wypoczynek, a także zadbanie w większym stopniu o dietę czy zmiana diety – to obszary, które ci chcieliby zmienić w swoim życiu. Na dalszych miejscach znalazły się: lepsza higiena snu i odpowiednia suplementacja, dobór witamin oraz minerałów.

Świadome odżywianie

Coraz więcej Polaków postrzega swoje nawyki żywieniowe jako bardzo dobre lub dobre. W ciągu ostatnich dwóch lat odsetek osób pozytywnie oceniających swój sposób odżywiania wzrósł znacząco, o 42 punkty procentowe. Tendencja ta idzie w parze z rosnącą świadomością w zakresie wyborów żywieniowych. 51 proc. badanych uważa, że ich sposób odżywiania jest bardzo dobry/dobry. Jeszcze dwa lata temu, w okresie popandemicznym tylko 9 proc. badanych było w stanie ocenić swoje nawyki żywieniowe na bardzo dobrym/dobrym poziomie. Wzrost o 42 punkty procentowe jest odzwierciedleniem zmian i rosnącej świadomości, jakie można zaobserwować w społeczeństwie.

Jednym z głównych obszarów zmian jest ograniczenie spożycia cukru. Cukier, znany także jako "biała śmierć", znajduje się w czołówce na liście produktów, które wielu z nas chce wyeliminować ze swojej diety. Według badania, aż 26 proc. badanych osób przyznało, że stara się ograniczyć spożycie cukru. To imponujący wzrost o 13 punktów procentowych w porównaniu do roku 2021. Wydaje się, że Polacy stają się coraz bardziej świadomi wpływu cukru na nasze ciało i zdrowie. Możemy przypuszczać, że ta zmiana wynika z osobistej chęci dokonania zmiany oraz z poszukiwania informacji na stronach internetowych poświęconych tematyce żywieniowej.

"Ograniczenie spożycia cukru przynosi liczne korzyści zdrowotne, takie jak zmniejszenie ryzyka nadwagi, otyłości, chorób układu krążenia i innych chorób cywilizacyjnych" - mówi Łukasz Sieńczewski, główny konsultant dietetyczny SuperMenu.

Zbilansowana dieta a dobrostan psychiczny

67 proc. osób, które źle oceniają swój dobrostan/zdrowie psychiczny najbardziej chciałoby zmniejszyć ilość stresu w życiu. Osoby te, mniej niż inne grupy, zainteresowane poprawą swojej diety czy zwiększeniem poziomu aktywności fizycznej. Stres, nieodpowiedni jakościowo wypoczynek lub jego brak, nieodpowiednia ilość snu czy ruchu, a także zła dieta – to czynniki, które w przeważającej mierze wpływają na to, że Polacy w negatywny sposób oceniają swój stan zdrowia psychicznego.

"Zgromadzone dotychczas dowody naukowe wskazują na szereg substancji znajdujących się w pożywieniu, których odpowiednie spożycie warunkuje zachowanie zdrowia psychicznego. Wymienia się także wiele elementów, które wpływają na nie negatywnie, m.in. niedobór wybranych witamin i składników, niska podaż antyoksydantów czy wysokie spożycie cukrów prostych. Warto wspomnieć także o błonniku pokarmowym, który stanowi główną pożywkę dla mikrobiomu jelitowego. Jego niskie spożycie wpływa na mikrobiom negatywnie, co jak się okazuje, przekładać się może na pogorszenie zdrowia psychicznego" - wylicza Łukasz Sieńczewski. Jeśli chodzi o samoocenę dobrostanu psychicznego badanych, to 57 proc. ocenia go jako bardzo dobry/dobry, natomiast 18 proc. jako bardzo zły/zły.

Coraz większy dostęp do wiedzy na temat zdrowia

Raport pokazał, że o ile Polacy generalnie widzą powiązanie zdrowej diety z aktywnością fizyczną oraz aktywności fizycznej z równowagą psychiczną, to już tylko 1 na 5 (czyli stosunkowo mało) osób widzi link pomiędzy zdrową dietą, a równowagą psychiczną. W 2021 roku, aż 38 proc. badanych oceniło swój sposób odżywiania jako bardzo zły/zły. Dwa lata później, tylko 15 proc. ankietowanych źle ocenia swoją dietę, co jest bardzo dobrą zmianą, pokazującą prawdopodobnie pozytywny wpływ social mediów i szeroki dostęp do informacji na temat zdrowia. „W większości przypadków sposób pozyskiwania informacji o zdrowiu jest ograniczony do jednego lub dwóch źródeł. Można nawet stwierdzić, że mamy do czynienia z pewną »polaryzacją postaw«: badani albo pozyskują informacje od lekarza, albo z internetu - ze stron o zdrowiu i żywieniu" - podkreśla Mariusz Gryc, ARC Rynek i Opinia. 70% Polek i Polaków jako nadrzędną korzyść ze stosowania zdrowej diety przede wszystkim zmniejszenie ryzyka chorób, co ogromnie cieszy, bo przecież zdrowie mamy tylko jedno.

1. Raport "ZDROWIE NA TALERZU - SUPERMENU BY ANNA LEWANDOWSKA" został opracowany na podstawie badania przeprowadzonego w maju 2023 roku przez ARC Rynek i Opinia na zlecenie SuperMenu by Anna Lewandowska. Badanie zostało zrealizowane metodą CAWI na próbie N=826 osób w wieku 25-49 lat, mieszkańców miast powyżej 100 tys.

2. Raport "ROSNĄCE ZNACZENIE ZDROWIA A NAWYKI ŻYWIENIOWE POLAKÓW. SUPERMENU 2021". Raport oparty na badaniu przeprowadzonym na próbie N=1000.