Opieńki to typowo jesienne grzyby, które najczęściej pojawiają się w lasach już we wrześniu i można je zbierać nawet do listopada. Są dosyć charakterystyczne, ale warto się dobrze przygotować do ich zbierania, ponieważ można je pomylić z niektórymi trującymi grzybami. Wszystko wyjaśniamy w krótkim poradniku.
Jak wyglądają opieńki?
Opieńki to dość charakterystyczne grzyby. Dwa najczęściej występujące w Polsce rodzaje to opieńka miodowa i opieńka ciemna. Do pewnego momentu nie były nawet odróżniane w atlasach. Różni je oczywiście kolor kapelusza - opieńka miodowa jest miodowobrązowa, opieńka ciemna może być nawet czerwonobrązowa. Na kapeluszu obu rodzajów widoczne są ciemniejsze łuski. Kolejną różnicą jest występowanie - podczas gdy opieńka miodowa może pojawić się w każdym lesie, to opieńka ciemna rośnie tylko w lasach iglastych.
Jak można wnioskować po nazwie, opieńki rosną na pieńkach i powalonych lub martwych drzewach. Można je spotkać gromadnie, więc zwykle zbiory kończą się sporą liczbą grzybków w koszu.
Zarówno opieńki miodowe, jak i ciemne, są niewielkie, mają do 8 cm średnicy (przy największych okazach). Trzonki mogą osiągać od 4 do 12 cm. Pod kapeluszem mają dość gęste blaszki, a na trzonie znajduje się dość duży pierścień.
Miąższ opieniek jest jasny, u starszych okazów opieńki ciemniej może różowieć po naruszeniu. Opieńki przed spożyciem należy ugotować - na surowo są trujące. Zapach grzybów przypomina niektórym ser camembert.
Z czym można pomylić opieńki?
Mniej wprawieni grzybiarze powinni szczególną uwagę zwrócić na dwa inne gatunki grzybów - łuskwiaki nastroszone i maślankę wiązkową.
Łuskwiaki nastroszone są bardzo podobne, ale jak nazwa wskazuje, pokryte są bardzo odstającymi łuskami - rzeczywiście wyglądają, jakby się stroszyły. Mają też lekko podwinięte kapelusze. Trzony łuskwiaków również pokryte są łuseczkami. Występują w podobnym okresie, co opieńki, również gromadnie i na pniach lub u podnóża drzew, ale rzadko pojawiają się w lasach iglastych. Łuskwiaki są grzybami niejadalnymi, mogą powodować dolegliwości żołądkowe.
Maślanka wiązkowa przede wszystkim ma kapelusze o gładkiej powierzchni oraz zielonkawe blaszki. Grzybki te są podobnej wielkości, ale zwykle dużo jaśniejsze niż opieńki, nie mają również charakterystycznych łusek. Maślanka wiązkowa jest grzybem trującym, spożycie może skutkować bardzo silnymi wymiotami, biegunką, bólami brzucha i wzdęciami. Na szczęście zatrucia są rzadkie - maślanka jest nieprzyjemna, gorzka w smaku.
Co przygotować z opieniek?
Najpopularniejszą metodą przygotowania opieniek jest marynowanie - po dłuższym czasie uwalniają jeszcze więcej smaku. Zanim je zamarynujemy, musimy opieńki ugotować (potrzeba ok. 60 minut), w innym wypadku mogą powodować nieprzyjemne dolegliwości. Warto wiedzieć, że podczas gotowania najlepiej nie wdychać oparów, gdyż mogą one wywoływać bóle głowy. Po obgotowaniu marynujemy opieńki w occie tak samo jak inne grzyby.
Opieńki są też bardzo smaczne po ugotowaniu w zupie lub sosie, ale do takich dań także lepiej dodawać je po ugotowaniu. Ciekawym pomysłem jest także przygotowanie zapiekanek z opieńkami, na wzór zapiekanek z pieczarkami. Ugotowane opieńki odcedzamy, kroimy drobno, podsmażamy krótko z cebulką i zapiekamy na bułkach w piekarniku. Smacznego!
