Czy jedzenie, które przynosimy do domu ze sklepów, może być zakażone? Zapytaliśmy eksperta

Koronawirus a zakupy

W czasach rozprzestrzeniania się koronawirusa staramy się unikać robienia częstych zakupów. Mimo to raz na jakiś czas trzeba uzupełnić braki w lodówce czy spiżarce. Dobrym rozwiązaniem, by unikać kontaktów z dużą liczbą ludzi, są zakupy online lub "zlecenie" ich wnuczce, znajomemu lub wolontariuszowi (więcej o tym: "Lądujesz na przymusowej kwarantannie lub obawiasz się ruszyć z domu"? Pomoże Widzialna Ręka). Jednak w dalszym ciągu jedzenie to mogło mieć kontakt z osobą zakażoną patogenem.

Czy to możliwe, by zakazić się wirusem poprzez dotknięcie opakowania jogurtu czy zjedzenie jabłka, których dotykał nosiciel? Czy powinniśmy dezynfekować każdą rzecz, która pojawia się w naszych domach z zewnątrz? Jak zminimalizować ryzyko zachorowania, przynosząc jedzenie do domu? Odpowiedzi na te pytania szukałam w Narodowym Instytucie Zdrowia Publicznego - Państwowego Zakładu Higieny, a także w Głównym Inspektoracie Sanitarnym.

Czy koronawirus przenosi się przez żywność?

Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA), Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) i amerykańskie Centra Kontroli i Prewencji Chorób (CDC) zgodnie twierdzą, że nie ma dowodów na to, iż SARS-CoV-2 przenosi się przez żywność. Główną drogą zarażenia jest droga kropelkowa i kontakt z drugim człowiekiem

- mówi dr Jacek Postupolski, adiunkt, kierownik Zakładu Bezpieczeństwa Żywności przy PZH.

Należy jednak zachować podstawowe zasady bezpieczeństwa tak, jak dbaliśmy o to do tej pory. Na stronie GISu możemy znaleźć szczegółowe informacje zgodne ze stanowiskiem WHO odnośnie do tego, jak powinniśmy obchodzić się z jedzeniem, by było bezpieczne. Eksperci podają pięć kroków, których należy przestrzegać nie tylko w czasach panowania koronawirusa, lecz także na co dzień.

1. Utrzymuj czystość - myj ręce oraz przedmioty i miejsca (deski, noże), które mają styczność z jedzeniem.  Drobnoustroje mogą znajdować się na ich powierzchni, należy więc dbać o higienę podczas przygotowywania posiłków.
2. Oddzielaj żywność surową od ugotowanej. Szczególnie surowe mięsa powinno się traktować z ostrożnością. One będą poddane obróbce, jeśli zaś zetkną się z ugotowanym już jedzeniem, potencjalne mikroorganizmy znajdujące się na mięsie, mogą przedostać się na gotowy już posiłek.
3. Gotuj dokładnie. "Badania pokazują, że podgrzanie żywności do temperatury 70°C, pomaga w zapewnieniu bezpieczeństwa konsumentów. Szczególną uwagę zwróć na mięso mielone, duże partie mięsa i cały drób" - czytamy na grafice.
4. Utrzymuj żywność w odpowiedniej temperaturze. Mikroorganizmy namnażają się najszybciej w temperaturze pokojowej. Jednak jeśli jedzenie jest zbyt długo lub nieodpowiednio przechowywane, mogą rozwijać się również w niskiej temperaturze. Zobacz również: Jak długo można przechowywać w lodówce ugotowane produkty? Do najbardziej wytrzymałych należą m.in. jajka.
5. Używaj bezpiecznej wody i żywności. "Surowe produkty, w tym woda i lód mogą być zanieczyszczone niebezpiecznymi mikroorganizmami i substancjami chemicznymi. Toksyczne substancje mogą powstawać w uszkodzonej lub spleśniałej żywności" - informuje GIS.

Grafika GIS: Pięć kroków do bezpieczniejszej żywności Fot. GIS / https://gis.gov.pl/wp-content/uploads/2018/04/5-krok%C3%B3w-do-bezpieczniejszej-%C5%BCywno%C5%9Bci.pdf

Czy i jak myć warzywa, owoce i mięso?

Pierwszy punkt wskazuje na utrzymywanie czystości. Czy warzywa, owoce i mięso także należy myć? Może w obliczu koronawirusa, powinniśmy je oczyszczać dokładniej?

- Produkty oczyszczamy tak, jak zawsze - odpowiada dr Postupolski. - Owoce i warzywa myjemy staranie wodą przeznaczoną do picia. W przypadku silnych zabrudzeń (ziemniaki, warzywa korzeniowe), obieramy je. Nie myjemy mięsa. W celu uniknięcia zakażeń krzyżowych (przez powierzchnie i przedmioty) zaleca się jak najszybsze podanie go obróbce cieplnej, czyli gotowanie czy pieczenie. Pomoże nam to ograniczyć kontakt mięsa z innymi powierzchniami kuchennymi, między innymi zlewem. Z nich bakterie mogą się przenieść do innych środków spożywczych, które nie będą poddane obróbce cieplnej (więcej o tym, dlaczego nie wolno myć mięsa: Eksperci apelują: Nie myj mięsa z kurczaka przed gotowaniem. W ten sposób roznosisz bakterie).

W ten sposób zmniejszymy ryzyko przeniesienia bakterii, które rozwijają się w jedzeniu, na przykład Salmonelli. By uchronić się przed innymi drobnoustrojami, w tym wirusami, należy zadbać przede wszystkim o higienę w trakcie robienia zakupów czy przyrządzania mięs.

Wirusy nie namnażają się w żywności, więc postępujemy tak samo, jak w przypadku wszystkich produktów - należy często myć ręce

- mówi ekspert.

Mycie owoców Fot. George Rudy / shutetrstock.com

Ważna jest również odpowiednia obróbka. Informacje co do tego, jak powinna przebiegać, znajdujemy na stronie GISu:

- Koronawirus ulega zniszczeniu, gdy zastosuje się odpowiednią kombinację czasu i temperatury na przykład 60 stopni Celsjusza przez 30 min. W przypadku mięsa i innych produktów surowych, typowa obróbka cieplna eliminuje zanieczyszczenie mikrobiologiczne, w tym również SARS-CoV-2.

A co z obecnością wirusa na powierzchniach?

Zgodnie z informacją podaną przez GIS, wirus może przetrwać na powierzchniach nawet kilka godzin, jednak, jak wskazuje nasz ekspert: - Uważa się, że ryzyko zakażenia poprzez kontakt z powierzchnią jest niewielkie.

By jak najbardziej je zminimalizować, GIS sugeruje użycie zwykłych środków do dezynfekcji, które posiadamy w domach. Działają zarówno na wirusa, jak i większość mikroorganizmów. Zgodnie z informacją opublikowaną przez Federalny Instytut Oceny Ryzyka w Niemczech, by uniknąć zakażenia, wystarczy zadbać o odpowiednią higienę rąk oraz środowiska, w którym przygotowujemy jedzenie, a także unikać dotykania twarzy, ust i oczu.

Tylko potwierdzone informacje

Warto pamiętać o tym, by nie reagować na każdy niesprawdzony post na Facebooku czy Tweet w internecie. Najbardziej rzetelne informacje to te, które udostępniają instytucje państwowe i medyczne.