Spis potraw wigilijnych to coś, co warto sporządzić na wstępnym etapie przygotowań świątecznych. Dzięki takiej liście łatwiej nam będzie zaplanować wszystkie działania w kuchni – kupić składniki, rozłożyć przygotowania w czasie lub rozdzielić zadania na wszystkich gości. Jeśli organizujemy Wigilię dla wielu osób, warto skonsultować ją z innymi gośćmi – jeżeli są z innego regionu Polski lub z zagranicy na pewno będą mieli ciekawe przepisy, które warto wypróbować!
Tradycyjnie przygotowuje się 12 potraw wigilijnych, choć na przestrzeni wieków ta liczba się zmieniała. Dlaczego tyle? Możemy tę liczbę powiązać z tradycją religijną (12 apostołów, 12 plemion Izraela) lub świecką (12 miesięcy w roku – każda z potraw oznacza bogactwo na każdy z nich, dlatego również należy spróbować każdego dania). Ile potraw należy przygotować? To już kwestia indywidualnego wyboru – sposobu przeżywania świąt, stopnia przywiązania do tradycji, budżetu oraz oczywiście liczby spodziewanych gości.
Jakie potrawy wigilijne przygotowujemy? Na naszych stołach pojawiają się najczęściej:
- barszcz czerwony z uszkami lub pasztecikami (niektórzy traktują je jako osobną potrawę),
- zupa grzybowa lub barszcz grzybowy z uszkami lub kaszą i kapustą kiszoną,
- pierogi z kapustą i grzybami,
- karp smażony,
- karp w galarecie,
- karp po żydowsku,
- kluski z makiem,
- śledzie na różne sposoby (np. w oleju, w śmietanie, z buraczkami, z przyprawami korzennymi, pod pierzynką),
- kapusta z grochem,
- kapusta z grzybami,
- fasola z cebulą,
- sałatka jarzynowa,
- kutia (tradycyjne danie na słodko pochodzące z kuchni kresowej. Przygotowuje się ją z ziaren pszenicy lub kaszy pęczak, bakalii i miodu, w niektórych wersjach ze śmietaną, z makiem lub migdałami),
- moczka (tradycyjna słodka i gęsta potrawa pochodząca z kuchni śląskiej. Jej podstawą jest ciasto piernikowe, które zalewa się ciemnym piwem i dodaje się suszone śliwki, morele, a także orzechy i migdały. Znana jest także słona wersja tej potrawy),
- makówki (kolejna potrawa z kuchni śląskiej – namoczone bułki, chałka lub sucharki przekładane masą makową z dodatkiem miodu, mleka lub wody, z dodatkiem dużej ilości bakalii. W okolicach Poznania i Łodzi znana jako makiełki, przygotowywana nie z pieczywa, ale z makaronu),
- kompot z suszonych owoców,
- makowiec, sernik...
To oczywiście nie wszystkie propozycje dań na tradycyjną wigilię. Różnie podchodzi się ponadto do sposobu liczenia potraw wigilijnych – niektórzy starają się o jak największą różnorodność, inni uznają chleb czy uszka do barszczu za osobne pozycje na liście. Podstawowymi składnikami wykorzystywanymi w wigilijnych potrawach są przede wszystkim ryby, grzyby i kapusta oraz mak, bakalie i korzenne przyprawy.