Kluska śląska - czyli jaka?
Kluska śląska, choć jak sama nazwa wskazuje pochodzi ze Śląska, nie jest obecnie potrawą wyłącznie regionalną. Niemniej jednak największą popularnością kluski śląskie cieszą się nieodmiennie na Dolnym i Górnym Śląsku. Kluski śląskie figurują na Liście produktów tradycyjnych – oddzielnie dla województwa śląskiego i oddzielnie dla opolskiego. Są to kluski ziemniaczane, o kształcie mocno spłaszczonej kulki, z charakterystycznym wgłębieniem wykonywanym kciukiem. Tradycyjne kluski śląskie to kluski białe, przygotowane z gotowanych ziemniaków z dodatkiem mąki ziemniaczanej. Ugotowane ziemniaki przeciska się przez praskę bądź mieli maszynką, następnie dzieli w misce na cztery części, czwartą część wyjmuje się na chwilę z naczynia, pozostałe miejsce wypełnia mąką ziemniaczaną, a następnie wszystko razem miesza się na jednolitą masę. Opcjonalnie można dodać też surowe jajko, ale kluski będą wówczas twardsze. Uformowane kluski gotuje się w osolonym wrzątku i podaje z pieczonymi daniami mięsnymi z sosem, bądź okraszone stopioną słoniną. Na Śląsku najczęstszym zestawem obiadowym są kluski śląskie i rolady oraz czerwona (modro) kapusta.
Specyficzną odmianą klusek śląskich są tzw. kluski czarne, nazywane też kluskami szarymi lub kluskami polskimi. Przygotowywane są z ziemniaków gotowanych oraz surowych, pół na pół. Ziemniaki gotowane przeciska się przez praskę, natomiast surowe ściera na drobnej tarce. Tarte ziemniaki wkłada się do specjalnej ścierki i wyciska z nich wodę do oddzielnego naczynia. Pozostałą na dnie naczynia po zlaniu odstanej wody skrobię (oraz tę, która zebrała się na ścierce) dodaje się do ciasta. Opcjonalnie można dodać mąkę ziemniaczaną. Kluski takie formuje, gotuje i podaje się tak samo, jak kluski białe. Kluski czarne można podawać wraz z kluskami białymi na oddzielnych półmiskach. Doskonale sprawdzą się okraszone stopioną słoniną ze skwarkami.
Pyzy - czy to wyłącznie potrawa z ziemniaków?
Nieco inną potrawą, niż kluski śląskie, są pyzy. Jest to charakterystyczne dla kuchni polskiej danie obiadowe: duże kluski o kulistym lub owalnym kształcie. Pyzy mogą być przygotowywane z ziemniaków (mówimy wówczas o pyzach ziemniaczanych) albo z ciasta przyrządzonego z mąki, mleka, jaj, masła, drożdży, cukru i soli. W tym drugim wypadku mówimy o pyzach drożdżowych, które gotuje się w wodzie lub na parze. Pyzy gotowane na parze nazywane są zwykle pampuchami. Podaje się je na ciepło, na słodko lub na słono, najczęściej z sosem i mięsem duszonym.
Przepis na pyzy ziemniaczane
Składniki:
- 1,2 kg ziemniaków (mączystych),
- 2 - 3 łyżki mąki ziemniaczanej,
- 1 jajko (opcjonalnie),
- sól do smaku.
Ziemniaki obrać, 1/3 ugotować, ostudzić. Pozostałe ziemniaki zetrzeć na tarce, odcisnąć przez lnianą szmatkę do osobnego naczynia, odciśnięty sok odstawić. Ugotowane ziemniaki przecisnąć przez praskę i wymieszać z surowymi odciśniętymi. Dodać mąkę ziemniaczaną, skrobię, która osiądzie z soku ziemniaczanego i sól, opcjonalnie jajko. Mąkę ziemniaczaną warto dodawać stopniowo – ciasto nie powinno się mocno kleić. Z masy formować kulki dowolnej wielkości. Wrzucać do wrzącej, osolonej wody, gotować około 7 – 10 minut od momentu wypłynięcia. Wyjmować łyżką cedzakową, podawać gorące.
Kluski żelazne: jak przyrządzić?
Jako kluski żelazne można rozumieć czarne kluski śląskie, jednak mianem klusek żelaznych określane są też przede wszystkim kluski szare – rodzaj klusek kładzionych z surowych tartych ziemniaków, potrawa charakterystyczna dla kuchni łódzkiej oraz wielkopolskiej. Surowe ziemniaki ściera się na tarce, odsącza z soku, miesza z mąką, jajkami i solą, a powstałą masę kładzie łyżką na osolonym wrzątku. Podaje się je zwykle ze skwarkami z boczku i podsmażoną cebulką, doskonale komponują się z zasmażaną kiszoną kapustą. Można je także serwować np. z białym serem.
Żelazne kluski - przepis
Składniki:
- 1 kg ziemniaków (mączystych),
- 6 - 8 łyżek mąki pszennej,
- 1 łyżka mąki ziemniaczanej,
- jajko,
- sól,
- cebula,
- 10 dkg kiełbasy,
- 20 dkg wędzonego boczku.
Cebulę, kiełbasę i boczek pokroić w kostkę i smażyć na rozgrzanej patelni do miękkości cebuli. Ziemniaki obrać i zetrzeć na drobnej tarce, odcisnąć przez ściereczkę, płyn odstawić, później odlać, a pozostałą skrobię dodać do masy ziemniaczanej. Wbić jajko, wsypać mąkę, wymieszać. W szerokim garnku zagotować wodę, osolić. Ciasto nabierać łyżeczką i przy pomocy drugiej zrzucać na wrzątek. Tak powstałe kluski gotować ok. 4 do 6 minut, wyjmować łyżką cedzakową. Podawać gorące z podsmażoną kiełbasą, boczkiem i cebulą.
Pyzy ziemniaczane - solo lub nadziewane
Pyzy ziemniaczane to okrągłe kluski z ziemniaków gotowane w osolonym wrzątku. Przygotowuje się je z ziemniaków gotowanych, bądź z tartych surowych ziemniaków, albo też z jednych i drugich. Do ciasta dodaje się opcjonalnie mąkę ziemniaczaną, jaja i sól. Pyzy ziemniaczane można nadziać farszem twarogowym, grzybowym lub mięsnym. Jednakże można je także podawać bez farszu, okraszone smażonym boczkiem, stopioną słoniną ze skwarkami bądź podsmażoną cebulką. Duże nadziewane pyzy ziemniaczane, przyrządzone z masy ziemniaczanej powstałej z połączenia ziemniaków gotowanych z tartymi surowymi, nazywane są kartaczami albo cepelinami i są potrawą regionalną charakterystyczną dla północno-wschodniej Polski. Kartacze nadziewa się zwykle przyprawionym mięsem mielonym, ale można je także wypełnić grzybami, kapustą kiszoną czy twarogiem. Podawane są na gorąco, ze skwarkami lub smażoną cebulką.
Pyzy ziemniaczane z mięsem - przepis
Składniki:
- 1,2 kg ziemniaków (mączystych),
- 2 - 3 łyżki mąki ziemniaczanej,
- 1 jajko (opcjonalnie),
- 400 gramów mięsa mielonego gotowanego,
- cebula,
- czosnek,
- majeranek suszony,
- sól, pieprz do smaku.
Cebulę pokroić i zeszklić, dodać do mielonego mięsa. Czosnek przecisnąć przez praskę, dodać do mięsa, wraz z majerankiem, solą i pieprzem. Całość przesmażyć. Ciasto na pyzy przygotować jak w przepisie na pyzy ziemniaczane. Z masy uformować wałek, kroić na kawałki, każdy kawałek spłaszczyć dłonią, na środek nałożyć nadzienie mięsne, zlepić i uformować kulkę. Kulki wrzucać na osolony wrzątek, gotować około 4 minut od wypłynięcia na wierzch. Wyławiać łyżką cedzakową, podawać gorące, okraszone podsmażonym boczkiem lub cebulką.
Zobacz też: Jak zrobić łazanki z kapustą? Podpowiadamy wam jak przygotować pyszne łazanki [PRZEPIS]
